با شروع فصل تابستان و تعطیلات، طبیعت گردی رونق بیشتری می گیرد، یکی از متداول ترین سوالاتی که درباره طبیعت گردی پرسیده می شود کفش مناسب برای این کار است.
از بین لوازم و تجهیزات یک طبیعت گرد یا کوهنورد؛ کفش را به عنوان مهمترین تجهیز می توان برگزید. فارغ از انواع توضیحات بسیط در خصوص قلب دوم و اهمیت پا، باید به این نکته اشاره کرد که کفش مناسب توان شما برای پیمایش مسیر، اعم از یک مسیر شهری تا یک مسیر کوهنوردی، را حفظ می کند و مهمتر از آن اینکه مستقیم و غیر مستقیم حافظ سلامتی و جان شما است.
در فعالیت های کوهنوردی و یا طبیعت گردی که اغلب از پایگاه های امداد و مراکز درمانی دور هستیم حفظ توان پیمایش و پرهیز از حادثه بسیار مهم است. یک تاول دردناک می تواند شیرینی یک سفر را به کامتان تلخ کند و یا یک لیز خوردن و یا پیچیدگی مچ پا موجب آسیب جدی شود. یکی از وظایف کفش خوب، کم رنگ کردن اینگونه خطرات است.
دسته بندی های گوناگون کفش:
شرکت های تولید کننده کفش دسته ها و قابلیت های مختلفی برای کفش های خود در نظر می گیرند. برخی دسته ها که به طبیعت گردی مرتبط است عبارتند از :
Walking و running
Hiking و trekking
mountaineering
برای اینکه این کفش ها را بشناسیم بهتر آن است که شرحی برای فعالیت های مرتبط ارائه دهیم؛ ازآنجاییکه ارائه تعاریف جامع بسیار دشوار است، تعاریفی از فعالیت ها که مورد پذیرش بسیاری است و تطابق خوبی با فعالیت مورد نظر ما دارد را در ادامه بیان می کنیم.
والکینیگ و رانینگ:
دویدن و راه رفتن که در اینجا منظور در سطوح هموار، خیابان ها، سالن های ورزشی و مشابه آنها است.
هایکینگ و ترکینگ:
متداول است که این دو را در کنار یکدیگر به کار ببرند اما به واقع تفاوت هایی دارند. هایکینگ فعالیتی است در فضای باز و طبیعت بر روی سطوح هموار که به hiking trails موسوم اند. منظور از سطح هموار آن است که مسیری برای پیاده روی طراحی شده است و بخش هایی از آن توسط انسان و به طور مصنوعی هموار شده است. به عنوان مثال قسمت های آغازین مسیر پای تله کابین توچال را در زمانی که با برف پوشیده نیست، می توان یک مسیر هایکینگ قلمداد کرد.
ترکینگ نیز مانند هایکینگ در طبیعت است اما مسیر پیمایش لزوما هموار نیست. مسیر پیمایش می تواند شیبدار یا بدون شیب و متاثر از عوارض زمین باشد؛ بسیاری از پاکوب ها و مالروهای کوهستانی و جنگلی در شرایط بدون برف و یخ را می توان مسیر ترکینگ قلمداد کرد؛ لازم به ذکر است که این تعریف کلی بوده و می توان ترکینگ را به انواع زیر شاخه های سبک و سنگین تقسیم کرد.
کوهنوردی و کوهپیمایی:
هر چند تعریف جامع با مرز مشخص برای کوهنوردی و کوهپیمایی نمی توان ارائه داد اما تعاریف زیر مورد پذیرش بسیاریست و نظر ما را نیز می رساند.
کوهنوردی پیمایش مسیرهای کوهستانی سنگی و سنگلاخی و یا پوشیده از برف و یخ، پیمایش مسیرهای فنی در کوهستان و درگیر شدن با آنها به کمک ابزارهای فنی را می تواند شامل شود.
کوهپیمایی را می توان “کوهنوردی سبک” قلمداد کرد و فعالیتی انگاشت که افراد کوه ها را به صورت پیاده و در حالت راه رفتن، بالا یا پایین می روند. البته همین فعالیت در ارتفاع های بالا ( ۳۰۰۰ متر به بالا به عنوان یک معیار برای ما) می توان “کوهنوردی” هم قلمداد کرد.
کوهپیمایی و ترکینگ های سنگین تر را می توان معادل قلمداد کرد.
کفش هایکینگ:
کفش های هایکینگ به کشف های رانینگ شبیه اند اما وجود آج های عمیق تر اولین تفاوت آنهاست. سبک وزن و انعطاف پذیراند و می توان ساعتها آنها را پوشید در عین حالیکه در مقایسه با کفش های معمولی شهری، رویه و زیره مقاوم تری دارند. هرچند وجود آج عمیق احتمال سرخوردن آنها را کمتر می کند اما اصولا برای مسیرهای ناهموار یا طولانی مناسب نیستند و محافظتی از مچ پا به عمل نمی آورند. این کفش ها مناسب پیمایش با کوله سنگین، مسیرهای گل آلود، سرد و مرطوب نیستند.
کفش ترکینگ سبک:
این کفشها مطابق انتظارمان از تعریف فعالیت ترکینگ در مقایسه با هایکینگ، محافظت بیشتری از پا به عمل می آورند. همچنان سبک وزن اند و زیره انعطاف پذیری دارند. رویه اشان نیز اغلب از جنس چرم و پارچه های الیاف مصنوعی است. هر چند در مقابل آب کمی مقاومتر اند اما همچون کفش های هایکینگ برای مسیرهای گل آلود و مرطوب و سرد مناسب نیستند. توجه داشته باشید که کفش ترکینگ (سبک) مناسب حمل کوله های سنگین نیست.
کفش کوهپیمایی:
تعیین مرز دقیق بین انواع کفش خصوصا در این دسته دشوار است. کفش کوهپیمایی یا کفش کوهنوردی سبک یا کفش ترکینگ سنگین و یا کفش بک پکینگ؛ هر چه که می خواهید بنامید! مد نظر ما کفشی است که زیره آن انعطاف پذیری کمتری در مقایسه با دسته قبل دارد و به راحتی عوارض زمین را به پا منتقل نمی کند. از مچ پا محافظت نموده و قوزک پا را کامل در بر می گیرد. سگک قفل کننده بند کفش را دارد تا از حرکت رو به جلوی پا در کفش بهتر جلوگیری کند و از انگشتان پا محافظت نماید.
این کفش ها با زیره و رویه مقاوم تر از دسته قبل، مناسب حمل کوله سنگین نیز هستند.
از دیگر مشخصه های آنها رویه عمدتا ترکیبی از چرم و پارچه الیاف مقاوم است. در مقایسه با کفش های کوهنوردی سبک وزن تراند. رویه آنها دوخت های نسبتا زیادی دارد و وجود دوخت های زیاد آنها را در مسیرهای سنگلاخی خصوصا شن اسکی، آسیب پذیرتر می کند. همچنین مقاومت شان در مقابل نفوذ آب کمتر از کفش های کوهنوردی است.
هرچند در بازار با نام کفش کوه فروخته می شوند اما با نکات گفته شده می توان گفت کفش فعالیت کوهنوردی (فعالیت ها پیش تر شرح داده شدند) نیستند بلکه کفش کوهپیمایی اند. البته این کفش ها مانند آچار فرانسه بوده و به واسطه وزن کمتر، تنفس مناسب و مقاومت مطلوب برای تمام تورهای طبیعت گردی سبک و سنگین متداول می توانند کارا باشند.
کفش کوهنوردی نیمه سنگین:
مانند دسته قبل در بازار ایران با نام کفش کوه سه فصل شناخته می شوند اما تفاوت هایی با دسته قبل دارند. از دسته قبل زیره مقاو متر با انعطاف پذیری کمتر دارند به طوری که تقریبا با دست خم نمی شوند. رویه شان دوخت های کمتری دارد. برای جلوگیری از نفوذ رطوبت، خصوصا در قسمت های تحتانی با نوارهای لاستیکی پرس شده آب بندی شده اند. در مقابل سرما مقاومت بیشتر دارند و حتی برخی از آنها امکان نصب کرامپون فیکس را از سمت پاشنه دارند تا بتوان مسیرهای برفی کوتاه را با آنها طی کرد.
این کفش ها با طبیعت گردی سنگین هم خوانی دارند اما توصیه نمی کنیم از ابتدای یک تور آنها را پوشیده و سوار اتوبوس شوید!
کفش کوهنوردی سنگین:
به آنها کفش های کوهنوردی زمستانه یک یا چند پوش می گویند. قید کلمه زمستانه لزوما به معنای فصل زمستان نیست، بلکه شرایط برف سنگین در هر فصل سال یا ارتفاع بالا این کفش ها را می طلبد.
جمع بندی:
۱-فعالیت ترکینگ سبک و سنگین یا همان کوهپیمایی، منطبق ترین تعریف بر سفرهای طبیعت گردی سبک تا سنگین است.
۲-برای هیچ سفر “طبیعتگردی” حتی تورهای یکروزه سبک با پیمایش در حدود یک ساعت یا بیشتر، کفش walking و running مناسب نیست.
۳-اگر کفش هایکینگ دارید در سفرهایی با درجه سختی حداکثر معادل یک سفر طبیعت گردی نسبتا سبک یک روزه کارا خواهند بود و مناسب کوله کشی و تورهای سنگین تر نیستند.
۴-اگر می خواهید طبیعت گردی کنید و این اعتیاد شیرین را ادامه دهید، همچنین هیچ کدام از اقسام کفش های ذکر شده را نداشتید و می خواهید اولین کفش تان را بخرید؛ توصیه می کنیم یک کفش کوهپیمایی (همان ترکینگ سنگین یا کوهنوردی سبک) بخرید و در کنار یک صندل طبیعت گردی در همه سفر ها همراه داشته باشید.
۵-اگر قصد تجربه کوهنوردی دارید و یا از قبل کفش های سبک تر هایکینگ و ترکینگ دارید، کفش بعدی تان را از بین کفش های کوهنوردی نیمه سنگین انتخاب کنید.
۶-اگر تنها می خواهید طبیعت گردی را امتحان کنید و یا در چند برنامه سبک شرکت کنید، یک کفش کوه معادل ترکینگ سبک یا سنگین با قیمتی اقتصادی همراه با یک جوراب ضخیم تهیه کنید و از سفرتان لذت ببرید.